از اینکه حضرت مهدی(عج) می تواند یکی از بهترین الگوهای جامعه ی امروزی باشد، شکی نیست اما از نظر ازدواج چگونه می تواند الگو باشد درحالی که آن حضرت ازدواج نکرده است!؟ البته درباره ی ازدواج حضرت مهدی(عج) دو نظریه وجود دارد و هر کدام شواهدی دارند. براساس قواعد کلی، می توان گفت: آن حضرت ازدواج نکرده و اشکالی هم نخواهد داشت؛ زیرا آن حضرت هر چیزی را که با غیبت منافات داشته باشد، انجام نمی دهد ازدواج هم با غیبت منافات داشته، مستلزم آشکار شدن وضعیت امام(عج) خواهد بود. ازدواج با وجود غایب بودن آن حضرت(باتوجه به نظر مخفی شدن بدن او از دیده ها)، امکان ندارد و اگر بخواهد ظاهر شود و ازدواج کند، این همان محذوری است که باید از آن دوری کند...

اگر نظر دیگران (پنهان بودن عنوان و شخصیت امام)، را مورد توجه قرار دهیم، باز می گوییم که ازدواج آن حضرت با شخصیت واقعی خود، امکان ندارد و منافی با اصل "غیبت" است.9

از طرفی دیگر، هیچ دلیل روشن و قطعی، بر وجود زن و فرزند برای آن حضرت نیست؛ چون مسئله ی غیبت، مهم تر از ازدواج است و می تواند برای مصلحت بالاتر، مسئله ی مهم (ازدواج) را ترک کند و اهم را انجام دهد. عمل به سنت پیامبر(ص) می تواند بعد از ظهور و قیام انجام گیرد و بنابر قولی احتمال دارد، ایشان در زمان غیبت صغرا ازدواج کرده باشد؛ اما با آغاز غیبت کبرا به دلیل مصالح مهم تر ازدواج را ترک کرده باشد.

بعضی از شواهد، دال بر وجود همسر و فرزند برای او است؛ ازجمله:

الف. قواعد کلی

احکام کلی شریعت محمدی(ص) ایجاب می کند که حضرت بقیه الله(عج) نیز مانند دیگر پیشوایان معصوم تشکیل خانواده داده، از سنت جد بزرگوارش حضرت محمد(ص) پیروی کند. "محدث نوری" می گوید: "چگونه ترک خواهد نمود چنین سنت عظیمه ی جد بزرگوار خود را، با آن همه ترغیب و تحریضی که در فعل آن و تهدید و تخویف که در ترک آن شده است! سزاوارترین امت در اخذ به سنت پیامبر(ص) امام هر عصر است و تاکنون کسی ترک آن را از خصایص آن جناب نشمرده است.10

ب. روایات

درکتاب الغیبه، از "مفضل بن عمر" از صادق(ع) نقل شده است: "لا یطلع علی موضعه احد من ولده و لا غیره؛11 بر مکان ایشان هیچ کس، حتی فرزندی از فرزندانش اطلاع ندارد."

سید بن طاووس در جمال الاسبوع می گوید: "روایتی با سندهای متصل یافتم که حضرت ولی عصر(عج) را اولادی بسیاری هست که در شهرهای کرانه ی دریا حاکم و والی هستند و در نیکی و بزرگواری، در راس نیکان روزگار و در قله ی صفات ابرار و اخیار هستند."12

"ابوبصیر" از امام صادق(ع) نقل می کند: "گویا میبینم که قائم ما با خانواده اش در مسجد سهله اقامت گزیده است.» ابوبصیر می گوید: «گفتم: فدایت شوم! قائم همیشه در آن مسجد است؟ فرمود: آری."13

البته با بررسی های سندی و دلایل این روایات، به طور قطع نمی توان وجود فرزند را برای آن حضرت اثبات کرد.14

2. دعاها

ابن طاووس دعای امام رضا(ص) را در مورد حضرت مهدی(عج) چنین نقل کرده است: "اللهم صل علی ولاه عهده و الائمه من ولده."15

همچنین از آن حضرت نقل شده که دعا می¬فرمود: "اللهم اعطه فی نفسه و اهله و ولده و ذُریته و امته و جمیع رعیته ما تقربه عینه و تُسِرُ به نفسه."16

در بخشی از صلواتی که از "ناحیه ی مقدسه" صادر شده، آمده است: "و صل علی ولیک و ولات عهده و الائمه من ولده و مد فی اعمارهم و زد فی اجالهم."17

این ادعیه به صورت کلی وجود زن و فرزند را برای آن حضرت مطرح می کنند؛ اما درباره ی همین ادعیه و الفاظ آن ها نیز بین علما اختلاف نظر هست؛

برای مثال برخی دعای امام رضا(ع) "اللهم صلی علی ولاه عهده و الائمه من ولده؛ را چنین نقل کرده اند: "اللهم صل علی ولاه عهده و الائمه من بعده."

3. اسامی فرزندان امام

روایت انباری، گویای این مطلب است که آن حضرت فرزندانی دارد؛ بدین ترتیب:

1. طاهر، فرمانروای یکی از جزایر (واقع در دریای مدیترانه)، به نام زاهره؛

2. قاسم، فرمانروای جزیره ی رائقه؛

3. ابراهیم، حاکم شهر صافیه؛

4. عبد الرحمان، حاکم شهر طلوم؛

5. هاشم، حاکم شهر عناطیس؛

داستان این شهر در بعضی از منابع ذکر شده است؛18 ولی بی شباهت به افسانه نیست و مدرک معتبری هم ندارد.19

براساس روایتی: "هر امام باید فرزند داشته باشد، به جز حضرت مهدی(عج) که فرزند ندارد."20 در این صورت، عدم ازدواج آن حضرت، مخالف سنت پیامبر(ص) نیست؛ زیرا آن امام همام زندگی عادی و طبیعی مثل دیگران ندارد و پنهان-زیستی ایشان نیز براساس دستور مصلحت خداوندی است.

افراد دیگری نیز همچون خضر(ع) و عیسی(ع) با این که زنده اند، ازدواج نکرده و تشکیل خانواده نداده اند.

پی نوشت:
9. ر. ک: توجهات ولی عصر(عج) به علما و مراجع، ص146- 155.

10. محمد صدر، تاریخ غیبت کبری، ص80 و 81.

11. نجم الثاقب، ص224.

12. الغیبه، ص102.

13. جمال الاسبوع، ص512.

14. اثبات الهداه، ج3، ص583، ح776.

15. برای مطالعه درباره ی این روایات ر. ک: حبیب الله ظاهری، ص495 و 496.

16. جمال الاسبوع، ص51.

17. بحار الانوار، ج95، ص232.

18. کتاب الغبیه، ص107؛ بحار الانوار، ج52، ص22.

19. ر. ک: نجم الثاقب، ص220 – 222 ؛ بحار الانوار، ج53، ص213-221.

20. ر. ک: ابراهیم امینی ، دادگستر جهان، ص201 و 202.